Open discussie najaar 2019

Waarnemingen en projecties van de warmte-inhoud van de oceanen uit het recente speciale IPCC-rapport over cryosfeer en oceanen.

Het was zo hier en daar nieuws, vorige week: Nature trekt een artikel in over de toename van de warmte-inhoud van de oceaan. Waarom het nieuws was is wat minder goed te begrijpen. Dat er een behoorlijke fout in de onzekerheidsanalyse van dat artikel zat was al lang bekend. De auteurs hadden die fout in november vorig jaar al erkend, en aangegeven dat ze hem zouden herstellen. De procedure van intrekking neemt nogal wat tijd in beslag, zo legt de redactie van Nature uit aan Retraction Watch, omdat men eventuele fouten grondig wil onderzoeken en er ook de auteurs, de peer reviewers en zo nodig externe experts over wil raadplegen. Die formele procedure van intrekking is onlangs afgerond. Meer nieuws is er niet.

Of het zou een onhandigheidje van het IPCC moeten zijn. In de laatste conceptversie van het recente rapport over cryosfeer en oceanen leek een referentie te staan naar het inmiddels ingetrokken artikel. In werkelijkheid ging het om een ander artikel van dezelfde hoofdauteur uit hetzelfde jaar. In het definitieve rapport zal dit rechtgezet worden.

In deze Open Discussie kunnen inhoudelijke discussies over klimaatwetenschap en klimaatverandering worden gevoerd of voortgezet, die niet direct betrekking hebben op een specifiek blogstuk.

39 Reacties op “Open discussie najaar 2019

  1. Hans Custers

    Zie ik iets over het hoofd of haalt Roy Spencer nu zelf definitief de mythe onderuit dat satellietmetingen de meest betrouwbare metingen van de temperatuur van het aardoppervlak zouden zijn: Record Antarctic Stratospheric Warming Causes Sept. 2019 Global Temperature Update Confusion?

    Een piek in de gemeten temperatuur van de lage troposfeer door warmte in de stratosfeer. Die, voor zover ik weet, In werkelijkheid niet of nauwelijks invloed heeft op de temperatuur aan het oppervlak.

    Like

  2. Nee, Spencer blijft uiteindelijk de satellietmetingen vertrouwen. Op zijn blog schrijft hij: ” It was indeed anomalous, but the reason wasn’t an instrument problem, it was from Mother Nature.”

    Like

  3. Hans Custers

    Tom,

    Het gaat er niet om of de instrumenten wel of niet goed functioneren. Het gaat om het pun dat een verandering van de temperatuur in de stratosfeer nogal wat invloed blijkt te hebben op de berekende temperatuur onderin de troposfeer. Dat maakt satellietmetingen niet waardeloos, maar het is wel een factor die bijdraagt aan de onzekerheid.

    Het verhaal van Spencer is al jarenlang dat satellietmetingen superieur zouden zijn aan oppervlaktemetingen. Daar slaat hij nu zelf een flinke deuk in. Of ik moet iets over het hoofd zien. Als metingen aan het oppervlak dezelfde sprong laten zien als de satellietdata zou dat ook weer een andere kijk op de zaak geven. Dan zou Spencer wat te snel zijn geweest met zijn verklaring van de hoge temperatuur voor september.

    Like

  4. Willem Schot

    Al in 1908 waren al elektrisch aangedreven schepen in Berlijn en omgeving. https://maritiemmedia.nl/de-elektrisch-aangedreven-ziegelkahnen/ Nu staat de ontwikkeling van elektro schepen nog steeds in de kinderschoenen. In 1908 waren er nog maar erg weinig schepen uitgerust met een diesel, wel veel stoommachines, maar die waren erg groot en duur. Wel hadden die schepen een flinke lading accu’s aan boord, maar ja een stoommachine weegt ook veel. Het was kennelijk rendabel, totdat de diesels verder ontwikkeld werden. Fascinerend is dat de accu’s nog steeds een flink deel van het laadvermogen innemen bij elektrische schepen en vrachtwagens.

    Like

  5. Recordsnelle overgang van tropische storm naar orkaan 5de categorie voor Hagibis, die op de Marianen en Japan af koerst. De windsnelheid nam met 145km/uur toe in 18 uur: http://www.meteofrance.fr/actualites/76172520-le-super-typhon-hagibis-menace-le-japon

    Like

  6. G.J. Smeets

    Interview met geoloog en hoogleraar geschiedenis van de wetenschap Naomi Orestes over haar werk, over haar nieuwe boek, over wetenschapscommunicatie en over haar maatschappelijke activisme m.b.t. klimaatverandering

    https://www.nybooks.com/daily/2019/10/18/i-cant-just-stand-on-the-sidelines-an-interview-with-naomi-oreskes/

    Like

  7. Lennart van der Linde

    Dank, Goff, mooi interview.

    Like

  8. G.J. Smeets

    Lennart,

    Wat mij betreft is dat interview een serie open deuren op wetenschapscommunicatie. Gaap. Het werd effe interessant bij de vraag “You are an activist now. What changed?” Haar antwoord:

    “The world changed. […] I came to feel, ‘I can’t just stand on the sidelines.’ Yet I still don’t really think of myself as an activist because my primary world is scholarly. Everything that I do comes out of my scholarship. For me, that’s an important distinction.”

    Dat antwoord is wat mij betreft een verhaaltje voor de bühne. Alsof wetenschapscommunicatie, dat toch haar specialisme en dagelijks werk is, een kwestie van ‘scholarship’ is. Dat is het niet, het is hoe dan ook maatschappelijk activisme. Oreskes erkent dat in het inteview niet.

    Like

  9. lieuwe hamburg

    G.J. Smeets,

    Volgens mij is dit het belangrijkste wat ze gezegd heeft:

    “Absolutely. The moment when that changed was the Climategate affair of 2009, in which the computers of four climate scientists at the Climatic Research Unit of the University of East Anglia [in the UK] were hacked, their emails stolen, and their out-of-context comments released to the press—which, for the most part, published them uncritically.”

    Lees deze link ook even:

    https://blogs.scientificamerican.com/observations/scientists-have-been-underestimating-the-pace-of-climate-change/

    Ik hoor zojuist op de radio dat ook de Duitse boeren gaan protesteren.

    Nitrogen Crisis: A neglected threat to Earth’s life support systems

    Like

  10. G.J. Smeets

    Lieuwe,
    Dank voor de info.
    In de eerste link die je geeft legt Oreskes et al. uit dat, hoe en waarom de internationale klimatologische werkgemeenschap *systematisch* de zaken niet realistisch, namelijk iets te rooskleurig, heeft voorgesteld. Ingedikt komt haar betoog erop dat de wetenschappers aan collectief georganiseerd lijfs/reputatiebehoud hebben gedaan, gemotiveerd door de vrees om voor alarmist te worden weggezet en door de vrees om niet serieus te worden genomen als hun info niet unaniem (en dus conservatief geformuleerd) is.

    Wat de protesterende grootschalige dierenfokkers (niet ‘boeren’!) betreft, daar ben ik helemaal klaar mee. Ze huilen krokodillentranen want ze weten *als ondernemers* al -tig jaar dat ze in een economisch labiele bedrijfstak werkzaam zijn. Ze verzetten zich tegen wat tienduizenden Nederlanders de afgelopen decennia vrijwillig of gedwongen hebben gedaan: van beroep veranderen.

    Ik zag en hoorde een paar dagen geleden een jonge protesterende meid argumenteren dat ‘boerin zijn’ haar 7/24 passie is en dat ze daarom demonstreert. Dat vat de arrogantie, de koppige domheid wel samen. Sicco Mansholt, ooit agrariër en later fervent EU commissaris, heeft als pensionado die passie laten varen toen hij snapte wat die passie aanricht.

    Like

  11. Willem Schot

    @GJ Smeets,

    Koppige domheid, etc?

    We moeten ons wel realiseren dat de problematiek van de stikstof uitstoot, veel minder urgent is dan de broeikasgassen, die het klimaat bedreigen. Wel brengt de veehouderij nog tal van andere grote problemen met zich mee, die erger zijn dan de ammoniak uitstoot. Dat is dan echter weer een ander onderwerp. Duidelijk is echter dat de huidige paniek politiek, tav de bouwvakkers onterecht is en tav de veeteelt niet effectief is. Je moet namelijk het stikstof probleem, evenals het klimaat probleem mondiaal zien. De schaal van binnen Europa heeft dan nog wel enige zin, maar de problematiek willen oplossen binnen het kleine Nederland heeft geen zin en wat er nu gebeurt berust dan ook niet op wetenschap, maar op juridisch gehakketak.

    Immers als je tegen de boeren van Nederland zegt stop maar en ga een ander beroep zoeken, dan gaat daar de stikstof uitstoot (Europees en mondiaal) niet mee omlaag. Die wordt daarmee alleen verplaatst van Nederland naar andere landen, vooral binnen de Eu. Ook helpt het niet als nog wat meer landen de boeren beperkingen opleggen. De stikstof uitstoot mondiaal kan alleen een halt toe worden geroepen door minder vlees consumptie.

    Like

  12. Hans Custers

    Willem,

    Je ziet een belangrijk verschil tussen het klimaat- en het stikstofprobleem over het hoofd. Stikstofoxiden en ammoniak hebben een veel kortere verblijftijd in de atmosfeer dan CO2. Stikstof slaat grotendeels neer in de omgeving van waar het wordt uitgestoten. Een te hoge depositie is dus vooral een lokale kwestie.

    Like

  13. Willem Schot

    @Hans,

    Meer een lokaal probleem idd. De korte verblijftijd zorgt er dan voor dat Nederland niet alleen zijn veeteelt en een deel van zijn boeren gaat over plaatsen naar het buitenland, maar ook de stikstof depositie. Die komt dan meer in andere gebieden terecht, waar de natuur de natuur soms nog maagdelijk is tov ammoniak. Dat is dus toch ook verplaatsen van het probleem, zonder het op te lossen. Overigens waait er toch ook nog aardig wat stikstof de grens over, zie https://www.rivm.nl/stikstof Ik denk dat dit vooral de NxOx gassen zijn. Hiervan is het N2O een gas dat heel inert is en lang in de atmosfeer blijft. Daardoor is dat ook van belang als broeikasgas.

    Like

  14. wizardofbosch

    Boeren worden irritant.
    Niet protesteren, halveren!
    Plant bomen, geen dromen!

    Like

  15. Stikstof veroorzaakt in Nederland veel schade aan de natuur, door mn de vele veehouderij (amoniak). Vaak kan je niet eens meer over ‘natuur’ praten. Biodiversiteit verdwijnt gewoon, en door verzuring spoelen andere nutrienten uit, waardoor de bodem verarmt. Afplaggen heeft daardoor maar beperkt effect.Vechten tegen de bierkaai: je krijgt ‘gratis’ stikstofmest uit de lucht doordat het met regen neerslaat (amoniak lost op in water).
    Met klimaat heeft stikstof (NH3, NOx) niet veel van doen. Lachgas, een stikstofverbinding, een beetje.

    Like

  16. G.J. Smeets

    “…the most critical question would remain whether the green agenda of the world’s central banks is adequate to the challenge of mitigating the effects of the climate crisis—and perhaps holding it within manageable bounds. The central banks have the powers to be a major part of the climate response. As of yet, their response is defensive, focusing on managing financial risks. The rest of us have no choice but to hope that they move into a more proactive mode in time.”

    Aldus Prof. A. Tooze (historicus, directeur van the European Institute van Columbia University) analyseert in Foreign Policy de financiële implicaties van klimaatverandering en energietransitie. Beetje economisch-technische uiteenzetting maar bijzonder informatief wat betreft de diverse *soorten* risico’s die zich – as we speak – opstapelen.

    De analyse gaat vooral over drie dingen:
    – klimaatschade is binnenkort niet meer te verzekeren of te betalen via de normale wegen en procedures
    – de ingezette energietransitie gaat heel erg veel geld kosten vanwege a) groene investeringen en b) afschrijving van fossiel-gerelateerd kapitaal.
    – overheden doen te weinig om verdere opwarming te voorkomen en om globale financiële collaps af te wenden.

    Why Central Banks Need to Step Up on Global Warming

    Like

  17. Tien jaar geleden ging de twijfelbrigade aan de haal met een illegale computer-hack op de correspondentie van Prof. Phil Jones (directeur van Climate Reseach Unit, universiteit van East Anglia). Het staat in de journalistieke annalen als ‘Climategate’. The Guardian heeft er een kort stuk aan gewijd:
    https://www.theguardian.com/theobserver/2019/nov/09/climategate-10-years-on-what-lessons-have-we-learned

    Ik heb effe gecontroleerd: de luidruchtigste website van de NL-twijfelbrigade [Climategate geheten] besteedt geen aandacht aan de tien jaar oude aanleiding van zijn naam. Het kan verlegenheid zijn of gebrek aan historisch besef. Of beide.

    Like

  18. Hans Custers

    Verlegenheid is wel uit te sluiten denk ik, Goff. Want het feitenvrije parallelle universum is gewoon altijd vast blijven houden aan de verdraaiingen en verzinsels uit die tijd.

    Like

  19. “Verlegenheid is wel uit te sluiten denk ik…”

    Ik vraag het me af. Het is opvallend dat de twijfelbrigadiers zich al geruime tijd niet meer met hun drogredeneringen hier op dit forum wagen waar ze keer op keer in verlegenheid zijn gebracht.
    Hoe dan ook, als je gelijk hebt blijft over dat het hen ontbreekt aan historisch besef. En daar zullen hun (klein)kinderen hen wel mee in verlegenheid brengen. Het zou me niet verbazen als we over een paar jaar in de krant of op t.v. een serie krijgen waarin die verlegenheid thema is.

    Like

  20. We hebben het hier regelmatig over onderzoek naar risico’s van de opwarming. Zelden gaat het over (sociaal)psychische gezondheidsgevaren van ons risicobesef.
    Voor wie het interesseert: hier https://believermag.com/under-the-weather/ wordt erop ingegaan. Met biografische aantekeningen en verwijzing naar de eerste wetenschappelijke inspanningen om de (sociaal)psychische implicaties van dat risicobesef in kaart te brengen.

    Like

  21. Verlegenheid is het niet. Het grote verschil tussen dit blog en climategate is dat je daar naar hartelust je onderbuik kunt laten spreken en hier niet. Het komt mij voor dat het irrationele gepraat op climategate niet goed rationeel bestreden kan worden. Althans, niet alleen maar rationeel. En voor de irrationele bestrijding van de twijfelbrigade moet je op climategate zijn, niet hier.
    Wat je kunt doen daar, is niet je profileren op klimaat, maar op al die andere dingen: Trump, Rechts, Vrije Markt, Kernenergie, Geen Windturbines. Door daar steeds net wat andere meningen te laten horen, vermindert hun gevoel dat ze een club mensen zijn, die elkaar intuïtief herkennen.
    Maar als je daar stoer de waarheid preekt, versterk je dat gevoel juist.
    Dat is de paradox.
    Neemt niet weg dat ik de artikelen hier heel waardevol vind.

    Like

  22. Sjouke Kingma

    Op climategate krijg je ook gelijk hatelijke reacties als je ook maar een beetje kritiek uit op de mening van de beheerders.
    Overigens lees ik daar nu dat de twijfelbrigade net een nieuwe website klimaatfeiten[punt]nl in het leven heeft geroepen, zogenaamd om iets te doen aan eenzijdige informatie over klimaat. Met de bekende desinformatie zoals de mythe van de verdwenen hittegolven van het KNMI.

    Like

  23. Sjouke Kingma

    En lange tenen hebben ze ook… Hans Labohm heeft mij al van hun forum verbannen omdat ik Heartland Institute een instrument van de fossiele lobby noemde.

    Like

  24. Hier wat info vanuit epistemologische hoek voor wie het interesseert.

    David Hume (1711- 1776) stelde dat de menselijke rede slaaf [lees: ‘loopjongen’] is van de natuurlijke hartstochten. David Hume nam daarmee een voorschot op de evolutietheoretische visie op homo sapiens van Charles Darwin (1809- 1882). Anno 2019 is het de voedingsbodem van wetenschappelijk onderzoek (o.m. door Daniel Kahneman) naar hoe mensen redeneren en op grond waarvan ze beslissingen nemen.

    Al dat onderzoek wijst op twee dingen:
    – Redeneren (ratio) is een sociaal fenomeen
    – Elk individu redeneert om te rechtvaardigen wat h/zij *doet*.

    Een en ander komt aan de orde in https://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674237827

    Het zal aan de klimatologische twijfelbrigadiers niet besteed zijn maar het gaat wel over hen. En uiteraard ook over mij.

    Like

  25. Sjouke Kingma

    De twijfelbrigade roert zich danig, oa als reactie op de klimaatconferentie in Madrid en de uitspraak in de Urgenda-zaak. Volop complotverhalen over regeringen en instituties die de klimaat-agenda aan het doordrukken zijn. Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes zoals de klimaatspecial van Met het oog op morgen https://www.nporadio1.nl/nos-met-het-oog-op-morgen/onderwerpen/524342-klimaatspecial
    en een interview met Geert Jan van Oldenborgh in Trouw.
    https://www.trouw.nl/wetenschap/van-oldenborgh-maakt-zich-geen-zorgen-over-zijn-ziekte-wel-over-het-klimaat-ik-zal-nooit-weten-hoe-dit-afloopt~b2c6f980

    Like

  26. Dirk Roorda

    @GJSmeets
    Bedankt voor de link naar het boek The Enigma of Reason.

    Quote “why reason is biased in favor of what we already believe, why it may lead to terrible ideas and yet is indispensable to spreading good ones”

    Relevanter kun je het niet krijgen.

    Ik lees het graag volgend op Stephen Toulmin’s “Return to Reason” (2001).

    Quote: “The centuries-old dominance of rationality, a mathematical mode of reasoning modeled on theory and universal certainties, has diminished the value of reasonableness, a system of humane judgments based on personal experience and practice.”
    https://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674012356

    Like

  27. Bart Goldhoorn

    Vreemd hoor dat er geen mensen zijn die meer kritiek hebben op de milieuaktivisten. Het is een soort geloof geworden en als je er niet in geloofd dan hoor je er niet meer bij. Ik ben overtuigd dat de mens weinig of geen invloed heeft op het milieu en hoop dat we binnenkort weer een elfstedentocht krijgen dan is al dat gelul voorbij.

    Like

  28. @Bart Goldhoorn

    Als het verder opwarmt, is er nog altijd een kans dat het koud genoeg is voor een Elfstedentocht:
    https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/kans-op-elfstedentocht-eens-in-twaalf-jaar

    Ook na een eventuele volgende Elfstedentocht zal een verdere toename van de broeikasconcentraties in de atmosfeer ervoor zorgen dat de temperatuur op aarde toeneemt. De natuurkunde trekt zich namelijk helemaal niets aan van jouw overtuiging.

    Like

  29. G.J. Smeets

    “Ik ben overtuigd dat de mens weinig of geen invloed heeft op het milieu”

    En waar is die overtuiging – dat geloof van je – op gebaseerd? Misschien op de hoop op een elfstedentocht?

    Like

  30. Bart Goldhoorn,

    Het valt mij juist op dat het gelul over klimaat minder is geworden. Misschien heeft het te maken met voortschrijdend inzicht of het feit dat het branden van bossen op het Noordelijk halfrond bijna naadloos overgaan is in branden op het Zuidelijk halfrond. Zodra volgend jaar een Elfstedentocht mogelijk is krijg jij ( Goldhoorn) misschien een beetje gelijk en kunnen we weer jaren het ‘gelijk’ aanhoren van een klimaatscepticus maar voorlopig ligt het boek van Bart in de bekendste boekhandel van Amsterdam.

    https://www.mo.be/zeronaut/klimaatopwarming-hoe-communiceren-met-een-klimaatscepticus

    Like

  31. Lieven Bervoets

    @Bart Goldhoorn. Dat je”gelooft” dat de mens weinig of geen invloed heeft op het klimaat kan ik nog enigzins begrijpen. Voor mensen die zich niet goed informeren is dat inderdaad niet zo eenvoudig om in te zien. Maar indien je gelooft dat de mens geen of weinig invloed heeft op het milieu dan ben je ziendend blind.

    Like

  32. Dirk Roorda

    Ik denk dat Bart Goldhoorn ziedend blind is

    Like

  33. Sjouke Kingma

    Clintel heeft voor het World Economic Forum haar ‘There is no climate emergency’-verklaring weer opgewarmd: zie video van Guus Berkhout (achtergrondmuziek van T. Baudet?).

    Like

  34. Ach Berkhout weer met de bekende drogredenen. En Crok vindt dit een goede presentatie zag ik.

    Ik zag twee grafiekjes voorbijkomen over de temperatuur van het Holoceen en de laatste paar millennia. Niets aan de hand stralen die grafieken uit.

    De bron van de eerste grafiek zijn data afkomstig van een ijskern uit een publicatie van Dansgaard uit 1969(!), die later door Schönwiese voorzien zijn van een handmatige schets voor gebruik in een leerboek. De grafiek loopt tot 1950, er ontbreekt dus nogal wat van de recente opwarming. Een truc die pseudosceptici veel gebruiken. Bron van deze info: https://scilogs.spektrum.de/klimalounge/herr-hilse-von-der-afd-beantwortet-die-fragen-der-klimalounge/
    Meer over de ijskernen van Groenland en de huidige klimaatverandering in:
    https://www.carbonbrief.org/factcheck-what-greenland-ice-cores-say-about-past-and-present-climate-change

    De eerste grafiek betreft dus één meetpunt op aarde en stopt in 1950. Een beeld van het mondiale temperatuurverloop van het Holoceen is gegeven door Marcott et al. 2013, de rode lijn betreft data van het Met Office:

    De tweede grafiek van Berkhout betreft een temperatuurreconstructie van Loehle et al. uit 2008 (een correctie op hun artikel van 2007):
    https://journals.sagepub.com/doi/10.1260/095830508783563109
    Het laatste jaar van deze reconstructie is 1935, iets dat Berkhout voor het gemak maar even ‘vergeet’ te vermelden. Hij beweert in de video dat het MWP warmer was dan de huidige tijd. Sinds 1935 is de aarde echter met ongeveer een graad verder opgewarmd. Hieronder de reconstructie van Loehle aangevuld met de data van NASA GISTEMP. Het MWP is beduidend koeler dan de huidige tijd en de grafiek heeft ook een bekende vorm…

    Like

  35. Sjouke Kingma

    Dank voor deze uitgebreide analyse! Ik blijf me verbazen over het gebrek aan ethisch besef bij Berkhout en soortgenoten.

    Like

  36. G.J. Smeets

    In de krant Trouw vandaag een verslag over een (m.i. interessant) methodologisch experiment in de sociale wetenschappen. Vijf onderzoekers van hetzelfde vraagstuk maar met verschillende theorieën nemen zich voor om dankzij en ondanks hun (gezamenlijk erkende) verschillen tot nieuw / beter onderzoek te komen. Het vraagstuk is: hoe wikt en weegt een mens als sociaal dier zijn soortgenoten?

    https://www.trouw.nl/wetenschap/sluit-vijf-wetenschappers-een-week-op-in-een-kamer-en-het-resultaat-is-eensgezindheid~bea4cbb8/

    Voor klimatologie is het m.i. niet interssant, voor wetenschapscommunicatie wel. En dat laatste is een sociaal fenomeen dat relevant is voor klimatologen die communicatief aan de weg timmeren.

    Bart Verheggen: zie jij als wetenschapscommunicator iets in dat experiment dat je interesseert?

    Like

  37. heijdensejan

    Andrew Dessler rebuts Roy Spencer

    Zeker de moeite van het bekijken waard

    Like

  38. Bart Goldhoorn

    Zo we zijn alweer 2 jaartjes verder, hebben vorig jaar weer een elfstedentocht gehad dus al dat geklets over opwarming van de aarde met schuld aan de mens is als sneeuw voor de zon verdwenen.
    Staan we weer met 2 pootjes op de grond!

    Like

Plaats een reactie