Wetenschapsjournalist Marcel Crok bracht in november 2010 zijn boek ‘De staat van het klimaat – een koele blik op een verhit debat’ uit. Een kritische review van zijn alternatieve ‘Staat’ is op de site van het PBL beschikbaar. Disclaimer: Ik heb er aan bijgedragen. Het is een lijvig document geworden. Via een hele reeks aan links kun je tot meer gedetailleerde info komen over het onderwerp van je interesse.
Marcel heeft een vlotte pen: z’n boek leest lekker weg. Eenzelfde gevoel had ik bijvoorbeeld ook bij Spencer Weart’s Discovery of Global Warming. Dat leest als een avonturenboek. Er is echter een groot verschil tussen beide boeken: De laatste geeft een evenwichtig beeld van de klimaatwetenschap (en diens evolutie in de tijd). Crok doet dat uitdrukkelijk niet. Zoals hij zelf op zijn blog schreef:
Het PCCC verwijt mij diverse malen dat ik aan selectief winkelen doe. In zekere mate is selectief winkelen (in het Engels zo mooi cherry picking genoemd) inherent aan de aanpak die ik voor het boek hanteerde, zoals beschreven op pagina 33/34:
“De aanpak in het boek is rechttoe, rechtaan. Bij ieder onderwerp kijken we of er kritiek was op ‘de consensus’ en zo ja, of die kritiek hout sneed en hoe het IPCC met die kritiek omging in vooral het vierde IPCC-rapport.”
Door slechts één kant van de zaak te belichten krijgt de achteloze lezer een scheef beeld van de wetenschap. Hierin onderscheidt Crok zich van een meer wetenschappelijke aanpak, waarin het belangrijk is de verschillende aanwijzingen en argumenten te wegen om tot een zo nauwkeurig mogelijk beeld te komen van hoe het zit.
Toegeven: Zijn boek geeft een goed en helder verwoord beeld van een hele reeks aan veelgehoorde kritieken op de klimaatwetenschap, en dat is een verdienste. Hij schetst een beeld van ‘het valt allemaal wel mee’ door stelselmatig van extreem onwaarschijnlijke waarden uit te gaan. Een vergelijkbare argumentatie zou zijn dat het juist allemaal veel erger is dan de gangbare wetenschap stelt, door uit te gaan van extreem onwaarschijnlijke waarden die aan de andere kant van het spectrum liggen.
Neem de klimaatgevoeligheid: Door een veelheid aan studies te combineren komt het IPCC tot een waarschijnlijke range van 2 tot 4,5 graden opwarming bij een verdubbeling van de CO2 concentratie. Crok noemt hiervoor meerdere malen 0,5 graden (met een dergelijk lage klimaatgevoeligheid zouden grote klimaatveranderingen in het verleden, zoals de ijstijdencyclus, echter niet hebben kunnen optreden). De studies die hij daarvoor aanhaalt zijn in de meeste gevallen bekritiseerd vanwege forse tekortkomingen, maar voor het gemak wordt dat niet genoemd of wordt de kritiek gebagatelliseerd als zijnde “alarmistisch”.
Een spiegelbeeld van Crok’s boek is dus niet het IPCC, maar dat zou een (denkbeeldig) boek zijn die het IPCC even hard bekritiseert als Crok dat doet, maar dan vanuit de andere hoek: Ervan uitgaande dat het IPCC veel te conservatief is en worst case scenario’s wegmoffelt. Die ervan uitgaat dat de klimaatgevoeligheid geen 3 graden is, maar 6 of 10 graden. Klinkt belachelijk? Dat zou eenzelfde type redenering zijn als Crok ophangt. Nuttig om eens te zien wat de kritieken van deze of gene zijde zijn, maar verwar het vooral niet met een evenwichtig beeld van hoe het zit.
Zoals Richard Alley zei (in de context van een getuigenis voor het Amerikaanse Congres, EOS Nov 2010):
You have now had a discussion or a debate here between people who are giving you the blue one and people giving you the green one. This is certainly not both sides. If you want both sides, we would have to have somebody in here screaming a conniption fit on the red end, because you are hearing a very optimistic side.
Crok heeft het veelvuldig over “beide partijen” in het klimaatdebat. Terwijl het in werkelijkheid natuurlijk om een spectrum van opinies gaat, waarbij de mate van wetenschappelijke onderbouwing niet persé hetzelfde is.
Ik zal de komende tijd enkele onderwerpen uit dit review hier bespreken, zoals bijvoorbeeld:
Stadseffect
Menselijke oorzaak van klimaatverandering
Klimaatgevoeligheid
Koelend effect van aerosolen en Effect daarvan op schattingen van de klimaatgevoeligheid
Voor deze en talloze andere veel gehoorde argumenten verwijs ik de lezer ook naar Skeptical Science voor wetenschappelijk gefundeerde antwoorden en context. Daar is ook een Nederlandse vertaling te vinden van de wetenschappelijke handleiding voor klimaat scepticisme, waarin de belangrijkste pijlers van onze klimaatkennis en enkele sceptische argumenten daartegen worden besproken (met veel plaatjes en grafieken om e.e.a. te verduidelijken).
Over het grote plaatje van wat er bekend is staat in de review het volgende:
- De laatste 100 jaar is de gemiddelde temperatuur op aarde met bijna 0.8 C gestegen.
- De CO2-concentratie is sinds het industriële tijdperk met bijna 40% gestegen ten gevolge van de uitstoot van fossiele brandstoffen en ontbossing.
- CO2 heeft een opwarmend effect op de atmosfeer.
- De waargenomen opwarming kunnen we alleen afdoende verklaren uit de toename van de CO2-concentratie en andere broeikasgassen.
- De temperatuurstijging zet door in de toekomst wat leidt tot schadelijke gevolgen.
- De belangrijkste remedie is de terugdringing van de uitstoot van broeikasgassen en daarnaast is aanpassing aan klimaatverandering onvermijdelijk.
Ondanks de onzekerheden (die natuurlijk beide kanten opgaan) is het grote plaatje inderdaad vrij helder.
Klimaatverandering 
Bart, die 0,5 graden is nu al achterhaald: met 40% toename van CO2 èn een berg aerosolen is er al sprake van een 0,5 graden stijging.
Maar Marcel Crok heeft helaas een vrijwel grenzeloos geloof in o.a. Lindzen, Pielke Sr, en Spencer; bovendien snapt hij niet (of wil hij niet snappen) dat zijn associatie met De Groene Rekenkamer zijn geloofwaardigheid geen goed doet.
LikeLike
Bart,
Gaarne wil ik hier een keer van mij laten horen om te proberen een discussie te krijgen over de verschillen van inzichten op jouw Nederlandse site. Ik vond het boek van Marcel Crok een bijzonder goede samenvatting van de huidige stand van zaken, waarbij Marcel uitging van het IPCC rapport (zoals de alarmisten denken) met daartegenover de kritische kant (z0als de “sceptici” denken). Ik ben het dus niet eens met jouw stelling dat het IPCC in het midden staat.
Jij gaat enkele onderwerpen behandelen en ik zal daarop reageren als een “scepticus”. Ik noem mijzelf een realist en wil eerst alles echt bewezen zien, voordat er grote conclusies getrokken worden, die niet waar hoeven te zijn.
Van jouw 6 stellingen ben ik het eens met de eerste 3. Stelling 4 is niet bewezen. In tegenstelling tot stelling 5 is de temperatuur de laatste 10 jaar niet gestegen, zelfs een licht daling. Stelling 6 is niet opportuun, omdat de milieukunde nog nog in de kinderschoenen staat en niemand weet of het nu kouder of warmer gaat worden.
LikeLike
Anton Bakker,
Marcel Crok geeft een goede samenvatting van een sceptische kijk op de zaak. Het geeft tegelijkertijd (en juist omdat het het benadert vanuit die sceptische bril) een heel scheef beeld van het grote plaatje.
Over een wetenschappelijk onderwerp is het voor mij logisch om de mainstream wetenschappelijke kijk op de zaak als “midden” te zien. Dat de mensen die het IPCC te alarmerend vinden harder schreeuwen of wellicht groter in getale zijn dan de mensen die het IPCC te conservatief vinden doet daar niets aan af. Onzekerheden gaan beide kanten op. Voor veel grootheden is de onzekerheid echter asymmetrisch: Zij wordt sterker begrensd aan de onderkant (bv lage klimaatgevoeligheid; langzaam smelten van Groenland) dan aan de bovenkant (bv grote klimaatgevoeligheid; snel smelten van Groenland).
Het is geen kwestie van bewijs (een strikt bewijs in de mathematische zin kan per definitie niet worden bereikt), maar een kwestie van risico en waarschijnlijkheid. Als een vleigtuigingenieur zegt dat een vliegtuig onveilig is vanwege bepaalde mankementen vraag je ook niet om een bewijs dat het het 100% zeker is dat het zal neerstorten. Je weegt het risico af dat je bereid bent te lopen, gebaseerd op de waarschijnlijkheid dat iets zal gebeuren en het effect ervan.
Voor jouw argument tegen stelling 5: tijdsschalen. Zie wat grafieken en refs op mijn Engelstalige blog.
Stelling 6 volgt uit stelling 3 en het feit dat a) nog niet alle opwarming vd huidige concentratie is gerealiseerd en b) dat we hoogstwaarschijnlijk nog meer broeikasgassen zullen gaan uitstoten.
LikeLike
Anton Bakker,
Het getuigt niet bepaald van inzicht als je naar temperatuurtrends over een periode van tien jaar kijkt. Daarnaast is je claim slechts juist voor één van de datasets: HADCRU3. De andere (GISTEMP, UAH, RSS) hebben allemaal een positieve trend sinds 2001 (da’s tien jaar). Statistisch gezien zijn de trends overigens allemaal hetzelfde…
LikeLike
Bart en Marco,
Goed dat er een discussie ontstaat, maar het moet wel om goede argumenten gaan en niet zoals Bart refereerde naar Skeptical Science met kul antwoorden zonder gedegen onderbouwing.
Om met Marco te beginnen moet ik melden dat alles rondom de temperatuur ongelooflijk naar het antwoord is gewerkt wat men (Mann, Jones e.a.) wilde zien. In het boek The Hockey Stick Illusion wordt alles haarfijn beschreven door Montford wat McIntyre heeft ontdekt. Vooral de invloed van de Yamal boom heeft de doorslag gegeven van echte fraude. Hiermede werd door Mann bereikt dat de Medieval Warming Period ineens verdween. Het IPCC en iedereen daaromheen wilde niet accepteren dat het warm zou kunnen zijn tussen 1000 en 1200. Verder hebben Jones en Mann sinds 1961 de boom-proxy laten vallen en zijn daarna overgegaan op de temperatuur gemeten door uiteindelijk 1500 meters in plaats van vele duizenden die aanwezig waren. Dus alles rondom de temperatuurmetingen moet zwaar in twijfel getrokken worden. Als dan blijkt dat de laatste 10 jaar de temperatuur duidelijk niet meer stijgt, maar zelfs een daling zou kunnen vertonen, dan lijkt mij de stelling juist dat er grote onzekerheden zijn betreffende temperatuurmetingen en dat er dus NOOIT consensus kan zijn over de huidige status van het klimaat. De Hockey Stick is een totale disaster, die de wereld heeft doen beven. Bijna iedereen dacht dat het verhaal waar was, maar geïnteresseerden en wetenschappers die in de materie duiken en onafhankelijk zijn, zullen moeten constateren dat de milieukunde een zeer onontwikkelde wetenschap is met grote onzekerheden over de toekomst.
Met Bart ben ik al persoonlijk in discussie geweest. Het moge duidelijk zijn dat de wereld in tweeën is gedeeld, namelijk degenen (alarmisten) die het IPCC volgen (90% zekerheid??) en de “sceptici”. Natuurlijk zijn er nog mensen die het IPCC te conservatief vinden, maar dat zijn in feite de “fundamentalisten” in vergelijking met de echte religies. Om te stellen dat het IPCC mainstream wetenschappelijk is, lijkt mij zo langzamerhand achterhaalt, gezien de volledige politisering van Global Warming en de vele voorspellingen en stellingen die niet blijken te kloppen.
Jouw stelling dat niets bewezen kan worden en alles een kwestie is van risico en waarschijnlijkheid vind ik een erg onwetenschappelijke uitspraak. Religie is niet te bewijzen, maar de Staat van het Klimaat moet bewezen worden of het nu kouder of warmer wordt en of CO2 de boosdoener is of niet. 2 heel essentiële vragen die beantwoord moeten worden met ja of nee, maar niet met investeringen om dijken te verhogen, omdat er een kans is dat de zee 1.30 meter stijgt binnen 100 jaar. De zee geeft eerder een teken van mindere stijging dan vermeerdering of kijk ik weer naar de korte termijn, zoals Marco aangaf??!!
LikeLike
Goeiedag zeg, Anton Bakker, wat een Gish gallop.
Ik begrijp niet echt dat je Jones en Mann hier bij haalt (nou ja, eigenlijk wel: de “big villains” noemen doet het namelijk goed in de ‘skeptische’ wereld). Jones is van HADCRU, de ENIGE temperatuurdata die jouw “lichte daling de laatste tien jaar” onderschrijft. Mann heeft niets met dit soort metingen te maken, hij gebruikt wel de data van anderen in zijn onderzoek. Als je al dit soort basale fouten maakt, dan heb ik weinig hoop voor enige discussie met jou over de meer complexe elementen van de klimaatwetenschap.
Daarom een uitdaging, één die mij aangeeft of je in staat bent een ietsiepietsie meer complex element te begrijpen: toon aan dat de Yamal data is opgenomen in MBH99 (MBH99 is het artikel van Mann, waarvan jij beweert dat de Yamal data ervoor zorgt dat de MWP verdwijnt). Simpele vraag, want de lijst met proxies is beschikbaar.
Ik ben ook benieuwd of dat kleine onderzoek je enige stof tot nadenken geeft over je eigen kennis.
Bart, veel plezier met de klimaat’realist’ Anton Bakker…
LikeLike
Het moge duidelijk zijn dat de wereld van klimaatmeningen niet in tweeen, maar in een heel spectrum is verdeeld. Binnen dat spectrum neemt Anton Bakker een extreem standpunt in (“religie”, “fundamentalisten”, “disaster”, “fraude”), ver verwijderd van de wetenschappelijke mainstream.
Dit is de eerste en laatste keer dat iemand op dit blog de gangbare wetenschap van fraude beticht, gebaseerd op niets dan vage verdachtmakingen.
De hockeystick is geen onderwerp van discussie in deze “thread” en raakt bovendien niet aan een van de centrale thema’s (1-6) zoals genoemd in het PCCC review en in deze blog post.
Over de directe temperatuurmetingen:
CRU’s data handling has not inflated the warming trend, see e.g. here and here. The HadCRU temperature reconstruction agrees with those of other institutes, with those currently undertaken by bloggers (some ’skeptical’; some ‘consensus’), and also with satellite reconstructions.
Het stug blijven herhalen van hetzelfde standpunt, zonder in te gaan op tegenargumenten zoals bijv door mijzelf en Marco gegegeven, voegt niets toe aan de discussie.
LikeLike
Marco,
Het moge duidelijk zijn dat het koppel Mann/Jones verantwoordelijk is voor het beeld van de temperatuur in het verleden tot het heden. Climategate geeft de antwoorden, nadat voor de zoveelste keer McIntyre geen informatie verkreeg om het beeld van de temperatuur te checken op (on)waarheden. Wetenschappers behoren hun gebruikte informatie open te stellen aan andere onderzoekers en wetenschappers voor beter begrip, verder onderzoek en correcties.
Natuurlijk komt de waarheid altijd naar boven en McIntyre bewees dat enorme fouten zijn gemaakt bij MBH98 en MBH99 met als eindconclusie: the creation of a Hockey Stick made entirely from noise.
Mann mistte een boom-proxy die na 1961 een hogere temperatuur aangaf en heeft toen “handmatig” data ingegeven tot het jaar 1980 (zie blz. 368). In 2008 gaf Mann letterlijk aan: Ten years ago, we could not simply eliminate all the treering data from our network because we did not have enough other proxy climate records to piece together a reliable global record (zie blz. 364). Wat bleek, de Yamal-proxy was gevonden (2002), de enige boom met een Hockey Stick curve na 1961! De missing link van Mann in 1998/1999.
De Yamal-proxy blijkt in allerlei reconstructies gebruikt te zijn, zoals Mann/Jones 2003, Jones/Mann 2004, Moberg 2005, D’Arrigo 2006, Osborn/Briffa 2006, Hegerl 2007. Ik wil eindigen met: The blade of the Yamal Hockey Stick, used in so many of those temperature reconstructions that the IPCC said validated Mann’s work, was gone (zie blz. 401).
Met andere woorden: Mann heeft eerst de data bewerkt, alsof de Yamal-proxy bestond en daarna zijn de vele reconstructies gekomen om te “bewijzen” dat de Hockey Stick valide is.
Je zou het boek eens moeten lezen. Enkele vrienden van mij zijn na het lezen van het boek ook “sceptici” geworden. Openheid en waarachtigheid zijn de pilaren van de wetenschap!
LikeLike
Bart,
Zoals ik al eerder zei is jouw “wetenschappelijke mainstream” de visie van het IPCC en haar volgers, zoals jij en Marco. “Sceptici” zijn degenen die bewezen willen zien wat geponeerd wordt, zoals McIntyre het voorbeeld is van “ver verwijderd”. De woorden die ik gebruik zijn een gevolg van de onwaarachtigheid en gebrek aan openheid.
De temperatuur van stelling 5 is de belangrijkste schakel in de hele klimaatdiscussie. Jij (en het IPCC) stelt daarin dat het steeds warmer wordt, maar de laatste 10 (of meer) jaren is dat niet meer zo. Dat betekent dat er tussen de werkelijkheid (stabiliteit in temperatuur) en de uitspraken van het IPCC een grote mate van verschil is, waardoor de hele theorie van CO2 en Global Warming ter discussie staat.
Om die reden wil ik graag meedoen met jouw opzet om de 6 punten in volgende threads te behandelen en te bediscussiëren.
LikeLike
Gefeliciteerd Anton. Je hebt net de AGW hypothese gefalsifieerd met je stelling dat de laatste 10 jaar (volgens de volgens jou onbetrouwbare HadCRU temperatuurreeks ten minste) de temperatuur niet meer verder stijgt.
Volgende slachtoffer: De zwaartekracht.
Zie ook http://ourchangingclimate.wordpress.com/2010/01/06/falsificatie-van-klimaatverandering/
LikeLike
Anton, ik zie dat je helemaal niets begrepen hebt van mijn simpele verzoek. Het blijft ook leuk hoe je Jones aanvalt, en vervolgens de door hem gepioneerde temperatuurdatareconstructie gebruikt om te beweren dat het aan het afkoelen is de laatste tien jaar. En kijken naar trends over zulke korte periodes is gewoonweg dom.
LikeLike
Bart,
Ik weet niet wat je wil bewijzen. De temperatuur gaat maar een beetje op en neer de laatste 1000 jaar. Niemand weet precies wat er aan de hand is, want het is nog te complex voor de mensheid. Wordt het nu kouder of warmer? Ik (ook de hele wereld) constateer alleenmaar dat het niet warmer wordt de laatste 10-15 jaar.
Ga dan in godsnaam geen miljarden spenderen om te proberen de aarde ietsje kouder te laten worden. Probeer eerst echt te begrijpen wat er aan de hand is. Dat is mijn stelling. Dat heeft niets te maken met zwaartekracht en falsificatie, dat is normaal praktisch denken en geen geld over de balk gooien, voordat duidelijk is waar je in wil investeren met van te voren grote zekerheid van de uitkomst!
Ik ben in gesprek met een bekende professor in de milieukunde, die het volgende stelde: Het klimaatprobleem staat niet hoog meer op de
agenda omdat niemand de consequenties wil accepteren, burgers niet en
regeringen ook niet.
Deze professor staat aan de kant van het IPCC, maar ik ben het met zijn uitspraak volkomen eens. Mijn reden moge duidelijk zijn.
LikeLike
Anton,
Ik ben het ook eens met die uitspraak: “Het klimaatprobleem staat niet hoog meer op de agenda omdat niemand de consequenties wil accepteren, burgers niet en regeringen ook niet.”
Sommige mensen vinden de door hen voorziene consequenties (meer overheidsingrijpen, duurdere energie) dermate onacceptabel, dat ze proberen de wetenschappelijke basis van het probleem onderuit te halen (zonder veel succes overigens) en het daarmee van de politiek agenda af te krijgen.
Wat jij “praktisch denken” noemt komt in feite neer op de diagnose van de specialist naast je neer leggen omdat de gevolgen daarvan (bv een dure operatie) je niet bevallen. En dan net zo lang op zoek gaan naar andere bronnen van informatie totdat je er een gevonden hebt (veelal geen specialist op het gebied in kwestie) die zegt “oh, niets aan de hand, die operatie heb je helemaal niet nodig”. Heel praktisch, als je die operatie perse niet wilt ondergaan. Maar weinig rationeel.
LikeLike
Een momentopname van de ‘trend over de laatste 10 jaar’ toonde begin 1997 ook een licht negatieve waarde (zelfs volgens GISS). Toen was de opwarming dus ook al ‘gestopt’ (net als in 1989).
Begin 2002 liep diezelfde ‘trend over de laatste 10 jaar’ op tot 0,4°/10j. Toen hoorde je criticasters niet over diezelfde ‘trend’, alleen maar dat het volgens hen sinds 1998 was afgekoeld.
De temperatuur heeft nu eenmaal geen glad verloop, vooral dankzij het van tijd optreden van El Niño en La Niña situaties.
Vergelijk het maar met de beklimming van een col per fiets. Er zitten steile stukken tussen, vlakke stukken, en soms ga je zelf weer een stukje naar beneden. Toch ben je bovenop de col een stuk hoger dan waar je begon.
LikeLike
Om nog maar te zwijgen van het feit dat 2010 (met weinig zonne-activiteit en een minder krachtige El Niño dan in 97/98) tot de warmste, zo niet hét warmste, jaren ooit gemeten behoort. En dat 2012 en 2013 een zeer gerede kans maken om dit record te verbreken (zie ook analyse van Arthur Smith, predicting future temperatures, die vergeefs naar reacties uit het skeptische kamp hengelt).
Geweldig dat jullie Croks boek zo grondig van kritiek voorzien, Bart.
LikeLike
Toch las ik vandaag iets wat me aan het twijfelen heeft gebracht. Misschien dat A. Bakker toch gelijk heeft.
LikeLike
Neven, Bart,
Ik wil best wel antwoord geven. Zoals eerder gezegd weet niemand of het nu warmer of kouder gaat worden. Elke voorspelling van de alarmisten is tot nu toe fout geweest. Het is niet warmer geworden na 1995/1998 door de groei in CO2, waar het allemaal om ging. Sinds eind 2009 is het heel stil geworden vanuit de alarmisten kant, van Gore is in feite helemaal nooit meer iets vernomen. Toch ergens een teken aan de wand, lijkt mij.
Groet, Tonny
LikeLike
A. Bakker, ik weet niet in welke wereld jij leeft, maar het is wel degelijk warmer geworden sinds 1995/1998.
En wie beschouw jij als “de alarmisten kant”? Oh wacht, dat was de IPCC en iedereen die het met de IPCC eens is. Nou, dan moet je toch maar eens je oren laten nakijken, want stil is het niet bepaald. Ook Al Gore laat nog regelmatig van zich horen, zo was hij onlangs nog bij de “Power Shift 2011” conferentie.
LikeLike
Pingback: Pier Vellinga: Hoezo klimaatverandering? | Klimaatverandering