Klimaatdebat bij RTL Z: wetenschappelijk gefundeerd realisme en gecherrypickte meningen

Roderick Veelo van RTL Z heeft onlangs twee mensen geïnterviewd over het klimaat, klimaatwetenschapper Bart Strengers (Planbureau voor de Leefomgeving) en wetenschapsjournalist Marcel Crok. Twee mensen met een nogal verschillende kijk op de oorzaken en gevolgen van de huidige klimaatverandering. Zucht, altijd maar weer die 1 op 1 opstelling. Dat dit geen recht doet aan de verhouding binnen de klimaatwetenschap zal eenieder inmiddels wel duidelijk zijn. De eerste twee interviews bestonden uit gesprekken met Bart Strengers en Marcel Crok afzonderlijk, deze hebben we hier eerder besproken in: Klimaatgesprekken bij RTL Z.
Het derde interview was een tweegesprek tussen de twee heren:

Moet een wetenschapper een discussie als deze nu wel of niet aangaan? De meningen zijn daarover verdeeld. Sommigen beginnen er niet aan, onder meer vanwege het risico op een “false balance”. De indruk kan ontstaan dat er twee gelijkwaardige wetenschappelijke opvattingen tegenover elkaar staan en dat de waarheid wel ergens in het midden zal liggen. De realiteit is dat Bart Strengers het volledige beeld van de wetenschap meeneemt in zijn argumentatie, terwijl Marcel Crok heel selectief elementjes uit de wetenschap plukt en daar soms nog een onwetenschappelijke draai aan geeft om bij het gewenste antwoord uit te komen. Aan de andere kant kunnen wetenschappers zo’n onzorgvuldige of zelfs onjuiste weergave van hun vakgebied natuurlijk niet onweersproken laten. En dat is een goede reden om het debat juist wel aan te gaan. We hebben Bart Strengers gevraagd naar zijn reden om deze keer mee te doen aan de discussie. Dit was zijn antwoord:

• Ik constateer dat er op internet veel onzin staat over klimaat en klimaatverandering; als mensen zoeken op internet dan vindt men heel veel ‘tegengeluiden’ voortkomend uit de echokamers van het parallel-universum. Ik merk dat ook in interviews die ik bijvoorbeeld regelmatig heb met scholieren. Als ik hen vraag hoe ze aan hun wijsheid komen, dan noemen ze Google. Er is geen mens die zich baseert op wetenschappelijke publicaties. Op zich logisch, maar de sceptici maken daar handig gebruik van. Daarom is het zo belangrijk dat klimaatwetenschappers meer in discussie gaan en vertellen hoe het zit. Dit was ook de oproep in het recente artikel van Bart Verheggen waar ik het volledig mee eens ben.
• Ik ken de denkwijze van Crok goed; ik heb zeer regelmatig met hem te maken gehad in de afgelopen jaren, o.a. in het Climate Dialogue project. Ik zag het als een kans om hem een keer voor de camera van repliek te dienen en daarbij vooral het kijkend publiek te laten zien/horen wat er mis is met zijn manier van kijken/handelen. (Cherry picken, zich gelijk stellen aan IPCC).
• Het dilemma is uiteraard de False Balance, maar dat is onontkoombaar en in mijn ogen geen reden om zoiets niet te doen. Ik heb daarom ook geprobeerd in het gesprek te benadrukken waar de wetenschap als geheel staat (en niet zozeer waar ik sta, dat is minder relevant), wat de risico’s zijn en waarom het dus verstandig is om beleid te voeren. Soms wordt gesteld dat er een klimaatactivist tegenover Crok gezet zou moeten worden, aangezien Crok zelf geen wetenschapper maar vooral een activist is, maar dan met een tegengesteld doel: emissiereductie tegenhouden. Ik zie dat echter anders. Als je dat zou doen, dan zou het juist snel tot polarisatie leiden met veel minder inhoud.
• Een ander dilemma is dat je Crok een podium geeft. Wederom is dat waar, maar dat podium vindt hij toch wel. Op dat podium kan dan maar beter iemand staan die hem van repliek dient. Aan de kijker of dat hier voldoende gebeurt, maar ik heb in elk geval m’n best gedaan (en zal dat blijven doen).

De titel van de video van het tweegesprek is suggestief: Het klimaat tussen hoop en vrees. Alsof de ene mening staat voor ‘hoop’ voor de toekomst en de andere voor ‘vrees’. De wetenschapper Bart Strengers geeft een uitstekende schets van de veranderingen in het klimaat die we nu al kunnen waarnemen en daarnaast van de klimaattoekomst zoals we die (met alle onzekerheden die daarbij horen) kunnen destilleren uit de bevindingen van de klimaatwetenschap. Wetenschappelijk gefundeerd realisme. De toekomst van het klimaat kunnen we zelf beïnvloeden via onze broeikasgasemissies. En zoals Bart Strengers in het interview ook opmerkt: Het kan meevallen maar het kan ook tegenvallen en dat heeft niets met optimisme of pessimisme te maken. Er is enige hoop dat we verstandig genoeg zijn om de broeikasgasemissies in te perken, een aanzet daartoe is het klimaatakkoord van Parijs. De ideeën van Marcel Crok – er is geen probleem en we moeten voorlopig niets doen aan de emissies – geven bij mij echter juist aanleiding tot enige vrees. De kans dat het tegenvalt is zeker zo groot als dat het meevalt en ‘voorlopig niets doen’ kan derhalve gewoon betekenen dat we straks te laat zijn om het tij – de gevolgen van de klimaatverandering – te keren. Van onze CO₂-emissies hebben we namelijk nog tienduizenden jaren plezier.

Het moge duidelijk zijn dat wij nogal veel moeite hebben met de meningen van Marcel Crok en zijn gecherrypick in de klimaatwetenschap. Zo zijn er geen aanwijzingen dat klimaatmodellen overgevoelig zijn voor CO₂, zoals Crok steeds beweert. Modellen zijn niet volmaakt maar wel degelijk bruikbaar voor simulaties. Wetenschappers pretenderen ook helemaal niet dat modellen volmaakte toekomstvoorspellingen geven. Integendeel, er is nooit een geheim van gemaakt dat variabiliteit op korte termijn (als gevolg van vulkanische aerosolen, zonneactiviteit, interne variabiliteit) niet voorspelbaar is. Wetenschappers zijn dus uitstekend op de hoogte van modelbeperkingen en -onzekerheden en ze houden daar dan ook rekening mee. De suggestie dat ze blind hun modellen na zouden praten is dus onzin. Dat weet Crok natuurlijk best, maar hij laat dit steevast weg in zijn redenaties. Daarnaast zijn de bevindingen van de klimaatwetenschap zeker niet alleen gestoeld op modellen zoals Crok suggereert, maar bijvoorbeeld ook op de elementaire natuurwetenschap en paleoklimatologie.

Marcel Crok ‘vergeet’ in het interview tevens te vermelden dat de analyse van Lomborg over het effect van het klimaatakkoord van Parijs gebaseerd is op het idee dat de landen na 2030 weer op de huidige voet doorgaan met CO₂ uitstoten. Onrealistisch, om niet te zeggen misleidend.
En dan het bijkans heilig verklaren van de bepaling van de klimaatgevoeligheid op basis van de meer recente (vanaf ca. 1850) temperatuurdata en stralingsforceringen met een simpel rekenmodel. Andere methoden voor het bepalen van de klimaatgevoeligheid vindt Marcel Crok inferieur. Hij vindt dat er een discussie gevoerd moet worden over de betrouwbaarheid van de klimaatgevoeligheid bepaald via deze observationele data en via de klimaatmodellen (er zijn overigens meer bewijscategorieën). Net alsof men voor het een of het ander moet kiezen zoals hijzelf doet. Misschien heeft hij het gemist, maar die discussie wordt al zeer uitgebreid gevoerd. De klimaatwetenschap verklaart niets heilig maar gaat op zoek naar het waarom: Waarom komt de ene methode tot lagere waarden voor de klimaatgevoeligheid dan andere methoden? De afgelopen jaren is de ene na de andere studie hierover verschenen (zie de lijst onderaan dit blogstuk) en op grond daarvan concludeerde de Royal Society onlangs het volgende:

“Growing understanding of the complex, non-linear factors determining climate sensitivity is leading to improvements in methodologies for estimating it. A value below 2°C for the lower end of the likely range of equilibrium climate sensitivity now seems less plausible.”

Aan het einde van het interview komt het boek van Marcel Crok – De staat van het klimaat – uit 2010 nog aan bod. Dit boek is door het PBL diepgaand bekeken, hun uitgebreide kritiek is hier te vinden: Visie van het PBL op boek ‘De staat van het klimaat – een koele blik op een verhit debat’.
In de PBL-kritiek staat te lezen: “Crok winkelt daartoe selectief en slaat daarbij volgens ons de plank vaak mis.”. Inderdaad en aan gecherrypickte meningen hebben we niets, het zou zeer onverstandig zijn om daar klimaatbeleid op te baseren. Dat kan wel op basis van de IPCC assessments, die bieden namelijk een erg compleet en wetenschappelijk onderbouwd overzicht van de staat van het klimaat en de gevolgen van toekomstige emissiescenario’s, zoals Bart Strengers aan het slot van het interview terecht opmerkte.

~

Lijst met onderzoeken van de afgelopen jaren (vast en zeker niet compleet) en citaten daaruit over de klimaatgevoeligheid.

Knutti 2017: http://www.nature.com/ngeo/journal/vaop/ncurrent/full/ngeo3017.html
“Our overall assessment of ECS and TCR is broadly consistent with the IPCC’s, but concerns arise about estimates of ECS from the historical period that assume constant feedbacks, raising serious questions to what extent ECS values less than 2 °C are consistent with current physical understanding of climate feedbacks. A value of around 3 °C is most likely given the combined evidence and the recognition that feedbacks change over time.”Proistosescu 2017: http://advances.sciencemag.org/content/3/7/e1602821
“Centennial modes display stronger amplifying feedbacks and ultimately contribute 28 to 68% (90% credible interval) of equilibrium warming, yet they comprise only 1 to 7% of current warming. Accounting for these unresolved centennial contributions brings historical records into agreement with model-derived ECS estimates.”

Armour 2017: https://www.nature.com/nclimate/journal/v7/n5/full/nclimate3278.html
“Using model-based estimates of how climate feedbacks will change in the future, in conjunction with recent energy budget constraints, produces a current best estimate of equilibrium climate sensitivity of 2.9 ◦C (1.7–7.1 ◦C, 90% confidence).”

Armour 2016: http://www.nature.com/nclimate/journal/vaop/ncurrent/full/nclimate3079.html
“Recent observations of Earth’s energy budget indicate low climate sensitivity. Research now shows that these estimates should be revised upward, resolving an apparent mismatch with climate models and implying a warmer future.”

Brient 2016: http://journals.ametsoc.org/doi/abs/10.1175/JCLI-D-15-0897.1
“An information-theoretic weighting of climate models by how well they reproduce the measured deseasonalized covariance of shortwave cloud reflection with temperature yields a most likely ECS estimate around 4.0 K; an ECS below 2.3 K becomes very unlikely (90% confidence).”

Storelvmo 2016: http://www.nature.com/ngeo/journal/v9/n4/full/ngeo2670.html
“We find that surface radiation trends, which have been largely explained by changes in atmospheric aerosol loading, caused a cooling that masked approximately one-third of the continental warming due to increasing greenhouse gas concentrations over the past half-century. In consequence, the method yields a higher transient climate sensitivity (2.0  ±  0.8 K) than other observational studies.”

Zhou 2016: https://www.nature.com/ngeo/journal/v9/n12/full/ngeo2828.html
“These results suggest that sea surface temperature pattern-induced low cloud anomalies could have contributed to the period of reduced warming between 1998 and 2013, and offer a physical explanation of why climate sensitivities estimated from recently observed trends are probably biased low.”

Forster 2016: http://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev-earth-060614-105156
“Their [energy budget methods] diagnosed effective ECS over the historical period of around 2 K holds up to scrutiny, but there is tentative evidence that this underestimates the true ECS from a doubling of carbon dioxide.”

Gregory 2016: http://onlinelibrary.wiley.com/wol1/doi/10.1002/2016GL068406/abstract
“Both models agree with the AGCMs of the latest Coupled Model Intercomparison Project in showing a considerably smaller effective climate sensitivity of ∼1.5 K (α=2.3 ± 0.7 W m−2 K−1), given the time-dependent changes in sea surface conditions observed during 1979–2008, than the corresponding coupled atmosphere-ocean general circulation models (AOGCMs) give under constant quadrupled CO2 concentration. These findings help to relieve the apparent contradiction between the larger values of effective climate sensitivity diagnosed from AOGCMs and the smaller values inferred from historical climate change.”

Marvel 2015: http://www.nature.com/nclimate/journal/vaop/ncurrent/full/nclimate2888.html
“Here we show that climate sensitivity estimates derived from recent observations must account for the efficacy of each forcing active during the historical period. When we use single-forcing experiments to estimate these efficacies and calculate climate sensitivity from the observed twentieth-century warming, our estimates of both TCR and ECS are revised upwards compared to previous studies, improving the consistency with independent constraints.”

Richardson 2016: http://www.nature.com/nclimate/journal/vaop/ncurrent/full/nclimate3066.html
“Correcting for these biases and accounting for wider uncertainties in radiative forcing based on recent evidence, we infer an observation-based best estimate for TCR of 1.66 °C, with a 5–95% range of 1.0–3.3 °C, consistent with the climate models considered in the IPCC 5th Assessment Report.”

Tan 2016: http://science.sciencemag.org/content/352/6282/224
“Here we show that the ECS can be up to 1.3°C higher in simulations where mixed-phase clouds consisting of ice crystals and supercooled liquid droplets are constrained by global satellite observations.”

Lewis 2015: http://link.springer.com/article/10.1007/s00382-015-2653-7
“Combining the two sets of results provides best estimates (5–95 % ranges) of 1.66 (0.7–3.2) K for ECS and 1.37 (0.65–2.2) K for TCR, in line with those from several recent studies based on observed warming from all causes but with tighter uncertainty ranges than for some of those studies.”

Kummer & Dessler 2014: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/2014GL060046/abstract
“Previous estimates of ECS based on the twentieth century observations have assumed that the efficacy is unity, which in our study yields an ECS of 2.3 K (5%–95% confidence range of 1.6–4.1 K), near the bottom of the Intergovernmental Panel on Climate Change’s likely range of 1.5–4.5 K. Increasing the aerosol and ozone efficacy to 1.33 increases the ECS to 3.0 K (1.9–6.8 K), a value in excellent agreement with other estimates.”

Shindell 2014: http://www.nature.com/nclimate/journal/vaop/ncurrent/full/nclimate2136.html
“Here I analyse results from recent climate modelling intercomparison projects to demonstrate that transient climate sensitivity to historical aerosols and ozone is substantially greater than the transient climate sensitivity to CO2. This enhanced sensitivity is primarily caused by more of the forcing being located at Northern Hemisphere middle to high latitudes where it triggers more rapid land responses and stronger feedbacks. I find that accounting for this enhancement largely reconciles the two sets of results, and I conclude that the lowest end of the range of transient climate response to CO2 in present models and assessments (<1.3 °C) is very unlikely.”