Judith Curry in De Telegraaf: aantoonbare onwaarheden en drogredenen van een ex-wetenschapper

Judith Curry wordt vaak genoemd als één van de (weinige) klimaatwetenschappers die zich distantieert van de wetenschappelijke consensus over de menselijke invloed op het klimaat. In een interview in De Telegraaf laat ze zien dat ze zich eigenlijk ergens anders van distantieert: van de wetenschap. Ze doet verschillende beweringen die op zijn minst erg onzorgvuldig zijn, en verschillende keren zelfs aantoonbaar onjuist. Van iemand die zelf als klimaatwetenschapper heeft gewerkt zou je toch aan mogen nemen dat ze weet hoe de vork in de steel zit. Door de plank meermaals zo mis te slaan maakt ze zichzelf ongeloofwaardig als wetenschapper. Ze laat zich kennen als iemand die de wetenschap heeft ingeruild voor holle retoriek en politiek activisme of lobbyisme. Dat mag natuurlijk, maar het zou wel netjes zijn als ze daar open kaart over zou spelen. Dat doet ze absoluut niet.

Dat Curry niet bepaald de wetenschappelijke nuance opzoekt als het over onzekerheden gaat hadden we eerder al geconstateerd. Het is een frame dat prima werkt; Telegraaf-journalist Edwin Timmer gaat er gewillig in mee. Hij meent dat Curry een “gevaarlijke rebel” is omdat ze “ook benoemt wat we niet weten”. Wie wel eens een IPCC-rapport van dichtbij heeft gezien weet hoe het werkelijk zit: het wemelt er van opmerkingen over en analyses van onzekerheden en leemtes in kennis. Die er nu eenmaal altijd zijn: nieuwe kennis roept altijd ook weer nieuwe vragen op. De wereld heeft Judith Curry helemaal niet nodig om te wijzen op wat er nog niet bekend is, dat doet de klimaatwetenschap zelf uitstekend. De onzekerheid wordt dus al meegewogen in alle analyses en doet niet af aan de conclusie dat de mens op dit moment de dominante factor is in het klimaat. Curry winkelt uiterst selectief in de onzekerheid: ze ziet alleen mogelijke meevallers en vergroot die nog eens uit en de mogelijke tegenvallers laat ze onbenoemd. Of ze verdraait onzekerheid tot onwetendheid. Het heeft allemaal niks met wetenschap te maken, het is holle retoriek.

Een goed voorbeeld van die retoriek is wat Curry zegt over het bekende attributie-statement van het IPCC: de menselijke bijdrage aan de opwarming sinds midden vorige eeuw is zo goed als zeker meer dan 50%. Die 50% is dus de ondergrens. Curry doet net alsof dit zou impliceren dat er zeker ook natuurlijke opwarming is, en dat die even goed 1% als 50% van het totaal zou kunnen zijn. De realiteit: volgens het IPCC is de meest waarschijnlijke menselijke bijdrage iets meer dan 100% – natuurlijke factoren hebben vermoedelijk de opwarming wat afgeremd – en de bovengrens ligt daar nog een flink eind boven. Een klimaatwetenschapper zou dit moeten weten; bovendien is het Curry al meermaals uitgelegd. Ze weet dus ook dat ze een onvolledig, en daarmee misleidend, beeld geeft van wat de wetenschap werkelijk zegt. Of zou ze werkelijk niet kunnen begrijpen dat natuurlijke factoren een afkoelend effect kunnen hebben in een opwarmend klimaat?

Curry zou nergens afwijken van de bevindingen van het IPCC, beweert De Telegraaf. Dat doet ze wel degelijk. In het speciale rapport over de opwarming van 1,5 °C concludeerde het IPCC vorig jaar dat de door mensen veroorzaakte opwarming sinds de industriële revolutie ongeveer gelijk is (met een marge van ca. 20%) aan de waargenomen opwarming. Oftewel: de opwarming van de aarde na 1850 is waarschijnlijk volledig door de mens veroorzaakt. Dat is heel wat anders dan de bewering van Curry dat de relatieve invloed van mens en natuur niet bekend zouden zijn.

Curry beweert dat klimaatmodellen “de belangrijkste natuurlijke factoren” voor de 21^e eeuw zouden negeren. Dat is een regelrechte leugen. Klimaatwetenschappers zijn niet gek. Natuurlijk nemen ze natuurlijke factoren mee. De enige manier om te kunnen constateren dat de menselijke invloed dominant is, is immers door die te vergelijken met de andere factoren. Alle bekende factoren worden gewoon meegenomen in modelsimulaties. Maar misschien bedoelt Curry te zeggen dat niet alles te voorspellen is. Dat klopt: het is niet bekend wanneer de zon in de toekomst meer of minder actief zal zijn, of wanneer er waar een vulkaan uit zal barsten. De klimaatwetenschap pretendeert ook helemaal niet om dat te kunnen voorspellen. Zoals de wetenschap ook niet pretendeert de toekomstige broeikasgasemissies te kunnen voorspellen. Daarom worden er verschillende scenario’s doorgerekend. Niet alleen emissie-scenario’s: er zijn ook onderzoeken die zich richten op zonnescenario’s. De afbeelding hieronder, gebaseerd op Feulner en Rahmstorf (2010), geeft het klimaateffect van een combinatie van enkele zonne- en emissiescenario’s. Als Curry het publiek zou willen informeren over hoe wetenschap werkt, zou ze proberen het verschil tussen scenariostudies en toekomstvoorspellingen goed uit te leggen en zou ze duidelijk maken dat wetenschap geen glazen bol is die absolute zekerheid over de toekomst kan geven. Dat zou goede wetenschapscommunicatie zijn. Ongenuanceerd roepen dat natuurlijke factoren worden genegeerd is dat zeer zeker niet.

Het effect van een nieuw Grand Mininum in de 21e eeuw op de mondiale temperatuur voor enkele IPCC AR4 scenario’s. Naar fig. 2 uit Feulner & Rahmstorf 2010.

Het IPCC negeert natuurlijke factoren absoluut niet. Zie bijvoorbeeld dit citaat over een mogelijke lange periode met een lage zonne-activiteit (IPCC AR5, WG1, paragraaf 11.3.6.2):

Nevertheless, if there is such a reduction in solar activity, there is high confidence that the variations in TSI RF will be much smaller than the projected increased forcing due to GHGs .

Een volgende onwaarheid is de bewering dat klimaatmodellen langjarige klimaatschommelingen (de interne variabiliteit) zouden veronachtzamen. Die schommelingen worden wel degelijk meegenomen. Alleen: het zijn schommelingen. En schommelingen gaan heen en weer. Op lange termijn dragen ze simpelweg niet bij aan de opwarming: dat kan niet volgens de wet van behoud van energie. Interne schommelingen in het klimaatsysteem genereren geen energie die voor opwarming op lange termijn kunnen zorgen. Recent onderzoek laat dan ook zien dat het effect ervan op de opwarming sinds de industriële revolutie klein is.

Ook onjuist – en een belediging van haar voormalige vakgenoten – is de suggestie dat klimaatwetenschappers blind hun modellen zouden volgen. Het tegendeel is het geval. Artikelen over modelstudies gaan altijd ook in op de modelonzekerheden en veel onderzoeken zoomen juist in op de verschillen tussen modellen en waarnemingen.

Het frame dat met al die onwaarheden en drogredenen wordt gecreëerd: de mainstream klimaatwetenschap staart zich blind op de menselijke invloed en laat natuurlijke factoren buiten beschouwing. Ook in dat frame wil Edwin Timmer best meegaan. Want in zijn intro presenteert hij Curry als een “ketter” in de klimaatwetenschap die op een “blinde vlek voor natuurlijke processen” zou wijzen. Wie zich wat in de materie verdiept komt al snel tot de conclusie dat die blinde vlek helemaal niet bestaat in de wetenschap. Dat dat zelfs onmogelijk het geval kan zijn. De enige manier om de werking van het klimaatsysteem en de menselijke invloed daarop te begrijpen is door alle relevante factoren op een consequente en consistente manier mee te nemen. De suggestie dat het mogelijk zou zijn één factor uit dat geheel te isoleren en de rest simpelweg te negeren is een versimpeling die niets te maken heeft met wat er werkelijk in de wetenschap gebeurt.

Een kort intermezzo. In de vragen van Timmer zijn zo hier en daar ook wat slordigheden geslopen. Ik pik er twee uit over klimaatmodellen:

• Hij heeft het over IPCC-klimaatmodellen. Het IPCC heeft geen klimaatmodellen en bemoeit zich op geen enkele manier met de ontwikkeling ervan. Er bestaan tientallen modellen in de wereld, die ontwikkeld zijn door allerlei wetenschappelijke instituten. Grotendeels onafhankelijk van elkaar, als zullen ontwikkelaar natuurlijk ook wel ideeën van elkaar overnemen. Zo werkt wetenschap nu eenmaal: iedereen leert van elkaar. Dit lijkt misschien een futiliteit, maar dat “IPCC-modellen” suggereert dat er op één of ander manier een aansturing van bovenaf zou zijn bij de ontwikkeling van modellen (of van klimaatwetenschap in brede zin). Daarvan is absoluut geen sprake.
• Hij zegt dat Jan Rotmans een van de eersten was die een klimaatmodel ontwikkelde. Rotmans ontwikkelde in de jaren ‘80 het IMAGE model, een multidisciplinair model, waarin het klimaat werd gecombineerd met kennis over bijvoorbeeld economie en ecologie. Dat is iets heel anders dan de klimaatmodellen waar het hier over gaat: modellen die de fysica van het klimaatsysteem doorrekenen. De ontwikkeling van die modellen begon al in de jaren ‘50. De in maart van dit jaar overleden Norman Philips wordt beschouwd als grondlegger van deze GCM’s (General Cirulation Models).

Terug naar Curry. Over Antarctica beweert ze dat het smelten van de ijskap waarschijnlijk het gevolg is van geologische processen en dat CO2 er niets mee te maken zou hebben. Dat is pure fantasie, die helemaal niets meer te maken heeft met wat de wetenschap erover zegt. Er is geen enkele aanwijzing van een geologische verandering bij Antarctica waardoor het ijs daar plotseling zou gaan smelten. (Zoals overal in het klimaat kunnen er wel schommelingen zijn op korte termijn, maar die verklaren de langetermijntrend niet.) Ook de bewering van Curry dat Antarctica niet opwarmt is onwaar. Er zijn wel degelijk aanwijzingen voor een sterke opwarming van zowel het oppervlak als de oceaan bij de snel smeltende gletsjers van West-Antarctica.

En dan wordt de 10 jaar oude koe van de computer-kraak bij de Climatic Research Unit van de universiteit van East-Anglia maar weer eens uit de sloot gehaald. Het verhaal is bekend: duizenden gestolen mails, een handjevol uit hun context gehaalde resultaten, en diverse onderzoeken die geen van allen aanwijzingen vonden van wetenschappelijk wangedrag. Wat wel werd bewezen: klimaatwetenschappers zijn hele gewone mensen, die wel eens kwaad worden op degenen die stelselmatig proberen hen of hun vakgebied in diskrediet te brengen. En als dat naar buiten komt, wordt dat weer in de campagne tegen de wetenschap gebruikt. Ook door Curry. Die het een fijne aanleiding vindt om wat beledigende clichés uit de kast te halen: haar voormalige vakgenoten zijn godsdienstfanaten en zeloten. Het bekende gezegde over de splinter in de oog van de ander en de balk in het eigen oog lijkt hier weer eens van toepassing.

Curry krijgt veel kritiek over zich heen vanuit de klimaatwetenschap. Maar dat roept ze helemaal zelf over zich af. Het interview in De Telegraaf bevestigt nog eens dat ze er zelf voor kiest om haar wetenschappelijke geloofwaardigheid te grabbel te gooien. Anders dan in het artikel wordt beweerd verdraait ze de conclusies van de klimaatwetenschap of wijst ze die zelfs helemaal af zonder daar valide argumenten voor te hebben.